ASTM A53 Boru
ASTM A53 Boru, özellikleri ve kullanım yerleri nelerdir?
ASTM A53, “Standart Specification for Pipe, Steel, Black and Hot-Dipped, Zinc-Coated, Welded and Seamless” başlığı altında yayınlanan bir ASTM standart spesifikasyonudur. ASTM A53 standardı, düşük basınçlı ve orta basınçlı borular için malzeme özelliklerini belirler.
ASTM A53, siyah ve sıcak daldırma galvanizli, dikişli ve dikişsiz boruların üretiminde kullanılan çeliklerin kimyasal ve mekanik özelliklerini belirler. Standardın kapsamı, boyut, şekil, uygulama, sınıf, kimyasal bileşim, mekanik özellikler, kaynaklama özellikleri ve diğer gereklilikleri kapsar.
ASTM A53 standardı, çelik boruların kullanım alanlarına göre üç farklı sınıfa ayrılır:
- Sınıf A: Daha düşük mekanik özelliklere sahip, çoğunlukla sıcak su hatları, hava kanalları ve mekanik uygulamalar gibi düşük basınçlı sistemlerde kullanılır.
- Sınıf B: Orta seviye mekanik özelliklere sahip, gaz, buhar, su, hava ve petrol hatları gibi orta basınçlı sistemlerde kullanılır.
- Sınıf C: En yüksek mekanik özelliklere sahip, hidrolik sistemler, su kuyuları ve gaz hatları gibi yüksek basınçlı sistemlerde kullanılır.
ASTM A53 standardı, boruların yapımında kullanılan çeliklerin kimyasal bileşimini, mekanik özelliklerini ve test gerekliliklerini de belirler. Borular, çelik yapımı için kullanılan farklı yöntemlerle üretilebilir ve ASTM A53 standardı, boruların üretiminde kullanılan malzemelerin özelliklerine bağlı olarak farklı sınıflara ayrılmasına izin verir. Boruların boyutları ve toleransları da bu standarda uygun olarak belirlenir.Bu borular, düşük basınçlı sıvı ve gaz nakli, yapısal kullanım, sondaj kuyuları, iletişim hatları ve diğer birçok endüstriyel uygulama için kullanılır.
ASTM A53, sıcak haddelenmiş çelik şeritlerin spiral veya elektrik direnç kaynağı yoluyla birleştirilmesiyle üretilir. ASTM A53, sıcak daldırma galvanizli çelik boruların üretimi için de uygulanabilir. Bu boruların boyutları, nominal boru boyutuna (NPS) ve program numarasına (Schedule) göre belirlenir. ASTM A53, yüksek kalite ve dayanıklılık standartlarını karşılamak için sıkı kalite kontrol testleri ve prosedürleri içerir.
Aşağıda ASTM A53 standardında belirtilen bazı üretim ve test gereksinimleri verilmiştir:
- Kimyasal Bileşim: ASTM A53 standardı, boru çeliğinin kimyasal bileşimine ilişkin gereksinimler belirtir. Bu bileşenler arasında karbon, manganez, fosfor ve kükürt bulunur.
- Mekanik Özellikler: ASTM A53 standardı, boruların mekanik özelliklerine ilişkin gereksinimler belirtir. Bu özellikler arasında minimum çekme dayanımı, minimum çekme uzama miktarı ve minimum darbe dayanımı bulunur.
- Testler: ASTM A53 standardı, boruların test edilmesine ilişkin gereksinimleri belirtir. Bu testler arasında hidrostatik test, düz test, bükme testi ve basınç testi bulunur.
- Boyutlar ve toleranslar: ASTM A53 standardı, boruların boyutlarına ve toleranslarına ilişkin gereksinimleri belirtir. Bu boyutlar arasında çap, et kalınlığı, uzunluk ve ağırlık bulunur.
- Markalama: ASTM A53 standardı, boruların markalanmasına ilişkin gereksinimleri belirtir. Bu markalamar arasında üretici adı, borunun boyutu ve malzeme tipi bulunur.
- Paketleme: ASTM A53 standardı, boruların paketlenmesine ilişkin gereksinimleri belirtir. Bu gereksinimler arasında boruların nasıl paketleneceği ve işaretleneceği bulunur.
ASTM A53 standardında belirtilen tüm bu gereksinimler, boruların kalitesinin sağlanması ve uygun şekilde kullanılmalarının sağlanması için önemlidir.
ASTM A53 standardı sınıf A ve B çelik boruları için belirlenmiş bazı önemli teknik özellikler şunlardır:
- Malzeme: Karbon çeliği
- Boyut Aralığı: NPS 1/8″ ila NPS 26″ arasında değişen çeşitli dış çap ve et kalınlıklarına sahip borular mevcuttur.
- Et Kalınlığı: Boruların et kalınlığı, boru boyutuna ve sınıfına bağlı olarak değişir. Sınıf A boruları genellikle daha ince etlidir ve daha küçük boyutlarda üretilir. Sınıf B boruları ise daha kalın etlidir ve daha büyük boyutlarda üretilir.
- Uzunluk: Borular, ASTM A53 standardına uygun olarak, önceden belirlenmiş sabit uzunluklarda veya müşterinin isteğine göre özel uzunluklarda üretilebilir.
- Minimum-Maksimum Çekme Dayanımı: Sınıf A borularının minimum çekme dayanımı 330 MPa (48,000 psi), maksimum çekme dayanımı 415 MPa (60,000 psi) iken, sınıf B borularının minimum çekme dayanımı 415 MPa (60,000 psi), maksimum çekme dayanımı 520 MPa (75,000 psi) dir.
- Minimum-Maksimum Akma Dayanımı: Sınıf A borularının minimum akma dayanımı 205 MPa (30,000 psi), maksimum akma dayanımı 330 MPa (48,000 psi) iken, sınıf B borularının minimum akma dayanımı 240 MPa (35,000 psi), maksimum akma dayanımı 415 MPa (60,000 psi) dir.
- Minimum-Maksimum Uzama: Sınıf A boruları için minimum uzama gereksinimi, ölçülen uzama uzunluğunun başlangıç uzunluğuna oranının en az %35 olmasıdır. Maksimum uzama gereksinimi yoktur. Sınıf B boruları için minimum uzama gereksinimi, ölçülen uzama uzunluğunun başlangıç uzunluğuna oranının en az %30 olmasıdır. Maksimum uzama gereksinimi yoktur.
- Minimum-Maksimum Darbe Dayanımı: ASTM A53 standardı, boruların darbe dayanımını belirlemek için bir gereksinim belirlemez.
- Yüzey Pürüzlülüğü: ASTM A53 standardı, boru yüzeyindeki pürüzlülük için bir standart belirlemez. Ancak, endüstriyel uygulamalarda kullanılan boruların pürüzlülüğü belirli bir sınırlar içinde olmalıdır.
- Kimyasal Bileşim: ASTM A53 standardı, çelik boruların kimyasal bileşimini belirler. Sınıf A ve B borularının kimyasal bileşimleri benzerdir, ancak sınıf B boruları genellikle daha yüksek karbon içeriğine sahiptir. ASTM A53 standardı, boruların çelik bileşiminde belirli elementlerin konsantrasyonunu belirleyen bir dizi gereksinim belirler. Örneğin, çelik boruların karbon içeriği, maksimum %0,25 olmalıdır.
ASTM A53 standardı, sınıf A ve B çelik borularının minimum ve maksimum kimyasal bileşim değerlerini aşağıdaki tabloda belirtir:
| Bileşen | Sınıf A | Sınıf B |
|---|---|---|
| Karbon (C) | Minimum 0.25% | Minimum 0.30% |
| Maksimum 0.95% | Maksimum 1.20% | |
| Manganez (Mn) | – | – |
| Fosfor (P) | – | – |
| Kükürt (S) | – | – |
| Silisyum (Si) | – | – |
Not: Yukarıdaki değerler, her bir bileşenin minimum ve maksimum aralıklarını göstermez. Ayrıca, üreticiler müşteri taleplerine bağlı olarak kimyasal bileşimde küçük değişiklikler yapabilirler.
ASTM A53 standartına göre üretilen boruların boyutları, nominal boru çapına (NPS) ve nominal et kalınlığına (Schedule) göre belirlenir.
Aşağıdaki tabloda, ASTM A53 standartına göre üretilen boruların tipik boyutları ve özellikleri verilmiştir:
| NPS (Nominal Boru Çapı) | Dış Çap (mm) | Et Kalınlığı (mm) | Schedule |
|---|---|---|---|
| 1/8 | 10.3 | 1.73 | 40 |
| 1/4 | 13.7 | 2.24 | 40 |
| 3/8 | 17.1 | 2.31 | 40 |
| 1/2 | 21.3 | 2.77 | 40 |
| 3/4 | 26.7 | 2.87 | 40 |
| 1 | 33.4 | 3.38 | 40 |
| 1 1/4 | 42.2 | 3.56 | 40 |
| 1 1/2 | 48.3 | 3.68 | 40 |
| 2 | 60.3 | 3.91 | 40 |
| 2 1/2 | 73 | 5.16 | 40 |
| 3 | 88.9 | 5.49 | 40 |
| 3 1/2 | 101.6 | 5.74 | 40 |
| 4 | 114.3 | 6.02 | 40 |
| 5 | 141.3 | 6.55 | 40 |
| 6 | 168.3 | 7.11 | 40 |
| 8 | 219.1 | 8.18 | 40 |
| 10 | 273 | 9.27 | 40 |
| 12 | 323.8 | 10.31 | 40 |
Not: Bu tablo sadece tipik boyutları içermektedir ve boruların farklı et kalınlıkları ve Schedule’lara göre de üretilebildiğini unutmamak gerekir.
ASTM A53 Boruları nerelerde kullanılır?
Aşağıdaki gibi uygulama alanları dahil olmak üzere birçok endüstride kullanılabilir:
- Basınçlı hava sistemleri: ASTM A53 boruları, basınçlı hava sistemlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır.
- Su ve gaz boruları: ASTM A53 boruları, su ve gaz taşıma hatlarında kullanılır.
- HVAC sistemleri: ASTM A53 boruları, ısıtma, havalandırma ve klima (HVAC) sistemlerinde kullanılabilir.
- Petrol ve doğal gaz boru hatları: ASTM A53 boruları, petrol ve doğal gaz boru hatlarında kullanılabilmektedir.
- Makine ve tesis ekipmanları: ASTM A53 boruları, fabrika ekipmanları, iş makineleri ve tesislerde de kullanılabilir.
- İnşaat endüstrisi: ASTM A53 boruları, inşaat sektöründe, özellikle bina yapılarında kullanılabilmektedir.
Yukarıda saydığımız alanların dışında da birçok uygulama alanında ASTM A53 boruları kullanılabilmektedir.
